Αυτή η ηφαιστειακή δράση είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον άνθρωπο της ανατολικής Μεσογείου, καθώς, πριν περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια, δημιουργεί σε δύο θέσεις (Μπομπάρντα και Δεμενεγάκι) τις αποθέσεις του περίφημου οψιανού της Μήλου. Ο οψιανός είναι ηφαιστειακό πέτρωμα που αποτελείται από μαύρο συμπαγές φυσικό γυαλί, ένα πολύ σκληρό και όμορφο πέτρωμα. Τα κύρια πλεονεκτήματά του είναι η μεγάλη σκληρότητα και η δυνατότητα να αποσπάς, με μερικά επιδέξια χτυπήματα, λεπτές λεπίδες, τόσο κοφτερές όσο το νυστέρι. Τα ηφαίστεια της Καππαδοκίας, της Μήλου και του Λίπαρι στα Αιόλια νησιά, ήταν οι τρεις κύριες πηγές οψιανού που έρχεται στο φως σε όλες τις ανασκαφές των νεολιθικών θέσεων και οικισμών της Μεσογείου, εδώ και πάνω από 15.000 χρόνια πριν. Η Μήλος μετατρέπεται κατά τη νεολιθική περίοδο σε κέντρο παραγωγής, επεξεργασίας και διακίνησης του πολύτιμου οψιανού. Ο οικισμός της Φυλακωπής ανθεί αυτή την περίοδο στο ΒΑ άκρο της νήσου. ( εικόνες Εμφανίσεις οψιανού, πυρήνες ακατέργαστοι και κατεργασμένου, εργαλεία, λεπίδες, νεολιθικά απορρίμματα. )

Η πλέον πρόσφατη περίοδος υδροθερμικών εκρήξεων εκδηλώνεται τον 4ο μ.Χ. αιώνα, σε μια ζώνη που ξεκινά από τις περιοχές Αγίας Κυριακής – Παλαιοχωρίου - Θειωρυχείων και επεκτείνεται αρκετά χιλιόμετρα  ΒΔ. Η περίοδος αυτή συμπίπτει χρονικά με την περίοδο που απουσιάζουν αρχαιολογικά ευρήματα στην Μήλο, και εκτιμάται ότι πιθανά συνδέεται με την εγκατάλειψη της νήσου λόγω αυτών των εκρηκτικών επεισοδίων.  (βλ. Θέση, διάταξη και μέγεθος των ιστορικών υδροθερμικών κρατήρων στην ανατολική Μήλο.)

Η νήσος Αντίμηλος (ή Ερημόμηλος) είναι το μόνο σύνθετο ηφαιστειακό οικοδόμημα στην περιοχή, δομούμενο από εναλλαγές θόλων και ρευμάτων λάβας, με λίγα ενδιάμεσα εκρηκτικά επεισόδια. Η έναρξη της χερσαίας δραστηριότητας του οικοδομήματος εκτιμάται σε 0.3 Ma, ενώ η τελευταία ηφαιστειακή δράση (Θόλος λάβας Αγριόκαστρου) εκτιμάται από τη μορφολογία του ως πολύ πρόσφατο γεγονός, πιθανά λίγων χιλιάδων ετών (εικόνα Σχηματικός γεωλογικός χάρτης Αντιμήλου).